واژگان یک زبان یا گویش به عنوان مواد خام و اصلی هر زبان، نشان دهنده­ ی فرهنگ، باور و روش زندگی مردمی هستند که با آن سخن می­گویند؛ و در این میان، فعل­ها به سبب بار معنایی که در جمله بر عهده دارند نقش مهمی ایفا می­کنند. در گویش مردم بندرخمیر (در استان هرمزگان، 70 کیلومتری غرب بندرعباس)، فعل ­­های ساده ­ای یافت می­شود که در زبان فارسی معیار امروزی، برای آن ها فعل ساده­­ای وجود ندارد. با توجه به ارتباط بین وضع لغت و پیشه و شغل مردمان آن گویش، وجود این فعل­­ها در گویش بندرخمیر می­تواند ناشی از کارکرد فراوان آن معنا در زندگی حرفه­ای مردم بوده باشد که آن ها را به وضع فعل ساده­ای برای آن واداشته است. این فعل­ها عبارتند از: پازندن (pāzonden)، چاکیدن (čāhīden)، چانوندن (čānonden)، خاسیدن (xāsīden)، زپندن (zaponden)، شرندن (šaronden)، کرپندن (koroponden)، کرپیدن (koropīden)، گچاردن (gečārden)، مشتن (mošten)، موروختن (morūxten) و هردن (harden).